Σχέσεις Πολίτη Διοίκησης. Τά έγγραφα

Πριν κάμποσο καιρό  και συγκεκριμένα την 12/4/16, 25 πολίτες είχαμε καταθέσει μια πρόταση για ηλεκτρονική οργάνωση του αρχείου της πολεοδομίας. Οι ανεπαρκείς που διαχειρίζονται τις τύχες του Δήμου μας την προσέλαβαν από το ένα αυτί και την απέβαλλαν από το άλλο. Στο τέλος μάλιστα ο Δήμαρχος της πόλης δήλωσε εμφατικά ότι αυτός προσλαμβάνοντας οκταμηνίτες (άτομα με οκτάμηνες συμβάσεις εργασίας δηλαδή) θα ολοκλήρωνε το συγκεκριμένο έργο της ψηφιοποίησης των αρχείων και της διάθεσής τους στο διαδίκτυο. Το ακροατήριο δεν ήξερε και δεν γέλασε.

Υπήρχε όμως και κάτι αρκετά ενδιαφέρον σ’ εκείνη την συνεδρίαση: Αρκετοί αναρωτήθηκαν αν ο δήμος έχει το δικαίωμα να δίνει περιεχόμενα των φακέλων των οικ αδειών σ’ όποιον τα ζητήσει. Η γενικότερη εντύπωση που επικρατούσε κι εκεί αλλά και επικρατεί στην Υπηρεσία Ελέγχου κατασκευών είναι πως αυτά τα είναι ιδιωτικά έγγραφα και κανείς δεν μπορεί να τα δει χωρίς εισαγγελική άδεια. Σήμερα κατάλαβα ότι ο ισχυρισμός αυτός προέρχεται μάλλον από οκνηρία κάποιων στελεχών της διοίκησης. Όλα ξεκίνησαν όταν κάποιος φίλος ήθελε να δει την μελέτη αποκαταστάσεως σκυροδεμάτων του γείτονά του γιατί, δικαίως ή αδίκως δεν έχει σημασία, φοβόταν ότι το κτίριο του γείτονα θα τον πλάκωνε πέφτοντας. Η απάντηση της υπηρεσίας ήταν λακωνική: Τράβα στον εισαγγελέα.

Ήταν όμως έτσι; Κατ’ αρχήν, ναι. Η οικοδομική άδεια με όλες τις μελέτες είναι ένα ιδιωτικό έγγραφο ή καλύτερα ένα άθροισμα ιδιωτικών εγγράφων. Όμως υπάρχει μια μικρή λεπτομέρεια που προέρχεται από μια σχετικά παλιά γνωμοδότηση του Νομικού Συμβουλίου του κράτους. Την αριθ. 620/1999 Γνωμοδότηση του Ε’ Τμήματος του Ν.Σ.Κ.. Σύμφωνα μ’ αυτήν  ως διοικητικά έγγραφα, κατά την έννοια και τον σκοπό των διατάξεων της παρ. 1 του άρθρου 5 του Ν. 2690/1999, λογίζονται και τα έγγραφα τα οποία, ενώ δεν είναι διοικητικά, εφόσον έχουν χρησιμοποιηθεί ή ληφθεί υπ’ όψιν για τον καθορισμό διοικητικής δράσης ή την διαμόρφωση γνώμης ή κρίσης διοικητικού οργάνου λογίζονται ως τέτοια και κατά συνέπεια, χορηγούνται με την επίκληση απλού εύλογου ενδιαφέροντος. Σε σχέση με το τελευταίο, το απλό εύλογο ενδιαφέρον δηλαδή, ήταν κάτι που ίσχυε με τον προηγούμενο Νόμο και έπαυσε να ισχύει ήδη από τον Μάρτιο του 99. Μάλλον λόγω κεκτημένης ταχύτητος η έννοια παρεισέφρησε στο κείμενο. 

Τι είναι τώρα ιδιωτικά έγγραφα.

Πολύ απλά είναι τα έγγραφα που δεν είναι δημόσια (όπως τιμολόγια, ιδιωτικά συμφωνητικά, τοπογραφικά σχεδιαγράμματα ιδιωτών μηχανικών κ.λ.π.).

Ποια ήταν η έννοια του εύλογου ενδιαφέροντος;

Ως εύλογο ενδιαφέρον νοείτο εκείνο το οποίο προέκυπτε, κατά τρόπο αντικειμενικό, από την ύπαρξη μιας συγκεκριμένης εννόμου σχέσεως, συνδεομένης με το περιεχόμενο των διοικητικών στοιχείων, στα οποία ζητείται η πρόσβαση και όχι το ενδιαφέρον κάθε πολίτη για την εύρυθμη άσκηση των γενικών καθηκόντων της Διοίκησης και την τήρηση των νόμων (σχετική η αριθ. 1214/2000 απόφαση του Δ' Τμήματος του Συμβουλίου της Επικρατείας). 

Μνήμες...

Στα καθ’ ημάς τώρα. Τα τελευταία δώδεκα χρόνια τρεις φορές έφαγα πόρτα από την διοίκηση. 

Η πρώτη ήταν ο φάκελος ενός υπό ανακήρυξη διατηρητέου κτηρίου για το οποίο η πολεοδομία έδωσε άδεια καθαίρεσης με την διαδικασία του ετοιμόρροπου. Εκεί η τότε διευθύντρια επικαλέστηκε τον προηγούμενο νόμο που καθόριζε τις σχέσεις διοίκησης πολίτη και φυσικά έπεισε (ως μη όφειλε) την εισαγγελική λειτουργό. Το κτήριο βλέπετε ανήκε σε κραταιό τότε στέλεχος του ΠΑΣΟΚ που τους «έπειθε» όλους.

Η δεύτερη ήταν μια αίτηση που έκανα  και ζητούσα τα σχέδια των τομών του γνωστού μας κολυμβητηρίου που έμεινε απλός λάκκος. Ήθελα να δω πως προέκυψε ο λάκκος και αυτοί μάλλον το κατάλαβαν. Μου απάντησαν πως δεν έχω καμιά δουλειά να ζητάω τέτοια πράματα. Βαρέθηκα να ζητήσω εισαγγελική διάταξη. 

Η τελευταία δραματική αίτησή μου ήταν η όταν ζήτησα το αντίγραφο του ημερολογίου του έργου της γέφυρας Κούσιου. Εκεί μου έφεραν εκτός των άλλων και γνωμοδοτήσεις δικηγόρων του δήμου που βεβαίωναν πως δεν έχω κανένα δικαίωμα να ζητάω τέτοια κακά χαρτιά. Αποτάθηκα στην εισαγγελία πήρα και την διάταξη που μου έδινε την δυνατότητα να πάρω αντίγραφα. Πήρα τελικά τα αντίγραφα και έστειλα τις γνωμοδοτήσεις υπό μορφήν καταγγελίας στον δικηγορικό σύλλογο, ο οποίος με τη σειρά του τις προώθησε στο πειθαρχικό των δικηγορικών συλλόγων στη Θεσσαλονίκη. Η τύχη της καταγγελίας αγνοείται ακόμη. 

Και τώρα το καλαμπούρι και τέλος. Στην ΔΕΘ ο Κυρ. Μητσοτάκης εξήγγειλε πως ότι δεν μπορεί να κάνει το δημόσιο θα το αναθέτει σε ιδιωτικό οργανισμό. Φαντάζεσαι να πρέπει να κάνει ιδιωτική εταιρεία η οποία θα δίνει τα έγγραφα που αρνείται παρανόμως να δώσει ο Δημόσιος τομέας;